Tiroidja është një gjëndër thelbësore për funksionimin korrekt të organizmit, në fakt ajo kryen funksione të ndryshme si rregullimi i metabolizmit apo zhvillimi i sistemit nervor qendror. Kur tiroidja nuk funksionon siç duhet, mund të shfaqen disa sëmundje autoimune që shkaktojnë simptoma të ndryshme dhe rrezikojnë shëndetin e përgjithshëm të organizmit. Ndër sëmundjet që mund të prekin gjëndrën tiroide është tiroiditi i Hashimotos, një sëmundje kronike shumë e zakonshme që prek si meshkujt ashtu edhe femrat. Në këtë artikull do të analizojmë me detaje se çfarë është tiroiditi Hashimoto, cilat janë simptomat kryesore dhe lidhja e tij me dhimbjen e qafës.
Çfarë është tiroiditi i Hashimotos
Kur flasim për sëmundjen e tiroides, zakonisht mendojmë për hipotiroidizmin ose hipertiroidizmin, por nuk dimë emrin e një prej sëmundjeve më të zakonshme që mund të rrezikojë funksionimin e gjëndrës tiroide, siç është tiroiditi Hashimoto. Kjo patologji kronike u diagnostikua për herë të parë nga mjeku japonez Hakaru Hashimoto në vitin 1912, për këtë arsye u quajt tiroiditi Hashimoto.
Tiroiditi kronik është një patologji shumë e zakonshme, në fakt vlerësohet se të paktën një në 20 persona është i prekur, edhe nëse incidenca është më e lartë tek femrat (rreth 9 raste nga 10). Tiroiditi i Hashimotos identifikohet si një inflamacion kronik i tiroides: antitrupat e pranishëm në trup sulmojnë qelizat e tiroides, duke shkaktuar kështu një prodhim më të ulët të hormoneve tiroide (hipotiroidizëm). Tiroiditi i Hashimotos besohet të jetë shkaku kryesor i hipotiroidizmit, një nga sëmundjet më të zakonshme që prek gjëndrën tiroide. Kur vuani nga tiroiditi kronik, trupi prodhon antitrupa që sulmojnë gjëndrën dhe rrezikojnë funksionalitetin dhe strukturën e saj, por shkaqet e këtij reagimi autoimun nuk janë ende të qarta. Tiroiditi autoimun prek përgjithësisht femrat nga mosha 30 deri në 50 vjeç, por ka pacientë që mund të vuajnë nga kjo sëmundje edhe në pleqëri, duke përfshirë edhe meshkujt. Sipas disa studimeve shkencore, 50% e pacientëve që vuajnë nga tiroiditi Hashimoto kanë një gjëndër tiroide që funksionon siç duhet dhe vetëm me kalimin e kohës tiroidja bëhet joaktive, duke mos prodhuar mjaftueshëm hormone tiroide. Në raste të tjera të tiroiditit autoimun, tashmë janë të pranishme patologji të tjera dhe tiroidja është menjëherë hipoaktive. Sëmundja është shumë e zakonshme tek gratë ose burrat me sindromën Down ose sindromën Turner.
Etiopatogjeneza e sindromës së Hashimotos
Edhe pse tiroiditi Hashimoto është një patologji e zakonshme, shkaqet që shkaktojnë këtë reaksion autoimun në trup nuk dihen ende në detaje. Sipas shumë studimeve shkencore, tiroiditi autoimun ka fmiljaritet: nuk është një sëmundje gjenetike, por në shumë raste vuajnë nga disa anëtarë të së njëjtës familje dhe mund të transmetohet edhe midis brezave të ndryshëm. Nëse në familje ka një person që është diagnostikuar me sindromën Hashimoto, këshillohet që t’i nënshtroheni një kontrolli të funksionit të tiroides ose të rezervoni një ekografi të tiroides.
Përveç njohjes, ka edhe shkaqe të tjera që mund të shkaktojnë tiroidit kronik si mungesa e jodit, veçanërisht nëse jetoni në disa territore ku ka një marrje shumë të ulët të jodit. Përkundrazi, jodi i tepërt mund të shkaktojë tiroiditin e Hashimotos, veçanërisht në zonat gjeografike ku është zakon të hahet shumë alga deti. Faktorë të tjerë rreziku që mund të shkaktojnë sindromën Hashimoto përfshijnë praninë e sëmundjeve të tjera autoimune si artriti reumatoid, lupusi, vitiligo, celiakia, diabeti dhe sëmundja e Addison-it. Jo të gjithë janë dakord se stresi dhe ekspozimi ndaj rrezatimit janë ndër shkaqet e tiroiditit autoimun, por ato janë ende faktorë rreziku që mund të komprometojnë funksionin e tiroides.
Simptomat dhe diagnoza e tiroiditit Hashimoto
Tiroiditi autoimun mund të mbetet asimptomatik për shumë vite dhe mund të zbuloni se vuani nga kjo patologji vetëm nëpërmjet disa analizave specifike për tiroiden. Në shumicën e rasteve, sindroma Hashimoto shfaqet me një gjëndër tiroide të zgjeruar (strumë) dhe një ndjenjë ngushtimi pranë qafës. Nga ana tjetër, kur ju keni një tiroide joaktive, simptomat më të zakonshme janë intoleranca ndaj të ftohtit dhe lodhja e përgjithësuar, por siç e kemi theksuar më parë, ajo mund të qëndrojë e heshtur edhe për shumë vite.
Nëse vuani nga tiroiditi kronik, simptomat janë të zakonshme për hipotiroidizmin dhe mund të ndryshojnë në varësi të ashpërsisë së sëmundjes dhe pranisë së kushteve të tjera.
Simptomat dhe shenjat për sëmundjen e Hashimotos përfshijnë:
- shtim në peshë
- lëkurë të thatë
- kapsllëk
- ënjtje e lokalizuar tek sytë dhe fytyra
- vështirësi në përqendrim dhe memorie.
Në shumë raste është zakon të diagnostikohet depresioni në vend të tiroiditit autoimun, një gabim që është për shkak të pranisë së simptomave të zakonshme.
Disa njerëz gjithashtu mund të përjetojnë:
- ngërçe të muskujve
- dhimbje qafe
- parregullsi e ciklit menstrual
- nivele të larta të kolesterolit në gjak
- sindroma e tunelit karpal
- konfuzion mendor
- ndryshime në qëndrim dhe ekuilibër.
Siç mund ta kuptoni, diagnostikimi i sindromës Hashimoto mund të jetë vërtet i vështirë nëse nuk keni shumë simptoma, prandaj është gjithmonë e rëndësishme të kontrolloni funksionin e tiroides edhe nëse jeni mirë dhe nuk vuani nga ndonjë patologji.
Për diagnozën e sindromës Hashimoto bëhet një ekzaminim objektiv nga mjeku endokrinolog i qafës për të vërtetuar se ka një zmadhim të gjëndrës dhe se ajo ka një strukturë të çrregullt në prekje. Pas përfundimit të ekzaminimit bëhen analizat e gjakut për të verifikuar praninë e të ashtuquajturve “antitrupa antitiroide” dhe kontrollohen parametrat AbTG dhe AbTPO, të cilat duhet të jenë veçanërisht të larta në krahasim me nivelet normale. Për t’u siguruar që pacienti vuan nga tiroiditi Hashimoto, do të bëhet një ekografi dhe do të maten nivelet e hormoneve të tiroides (T4, T3, TSH), të cilat zbulojnë funksionalitetin e gjëndrës. Nëse nivelet e hormoneve tiroide janë jonormale, atëherë diagnoza do të konfirmohet dhe trajtimi me ilaçe do të vazhdojë.
Terapia për sindromën e Hashimotos
Për trajtimin e tiroiditit autoimun përdoret një terapi e vetme: administrimi i hormonit zëvendësues të tiroides, i cili modulohet me kalimin e kohës dhe pas vlerësimeve të kujdesshme nga mjeku endokrinolog. Terapia e zëvendësimit të hormoneve me bazë levotiroksinën synon të zvogëlojë simptomat e sindromës Hashimoto dhe në shumicën e rasteve duhet të ndiqet gjatë gjithë jetës. Në muajt e parë është zakon të administrohen doza të vogla të hormoneve të tiroides, për të shmangur efektet anësore dhe më vonë rriten dozat, bazuar edhe në monitorimin e niveleve të T4, T3, TSH.
Tiroiditi i Hashimotos dhe dhimbja e qafës
Kur flasim për sëmundjen e tiroides dhe sindromën Hashimoto në veçanti, nuk është e zakonshme të fokusohemi në një simptomë shumë të shpeshtë, dhimbjen e qafës, e cila është e lidhur ngushtë me reaksionin autoimun të gjëndrës tiroide. Fasha ( fascia ) e thellë dhe e mesme e qafës përfshin edhe gjëndrën tiroide, ndaj ka një lidhje të ngushtë mes dy fascive dhe ky është shpjegimi pse personat me sindromën Hashimoto kanë edhe dhimbje qafe. Nëse gjëndra tiroide nuk funksionon siç duhet, pacienti mund të përjetojë dhimbje të lokalizuara në qafë, e cila mund të jetë intensive dhe e mprehtë ose një dhimbje e moderuar. Terapia e zëvendësimit të hormoneve është në gjendje të lehtësojë simptomat e dhimbshme të tiroiditit të Hashimotos, por sigurisht që nuk indikohet për trajtimin e dhimbjes së qafës. Kur një pacient vuan nga Tiroiditi Akut, ai mund të ketë edhe vështirësi motorike si ndryshime në qëndrim apo humbje të ekuilibrit, prandaj nuk duhet absolutisht të nënvlerësojmë këto simptoma që prekin sistemin motorik dhe të ndërhyjmë me terapitë më të përshtatshme. Në disa raste dhimbja e qafës është zilja e alarmit për të zbuluar se dikush vuan nga mosfunksionimi i tiroides, në fakt kohët e fundit është publikuar një kërkim shkencor i Kolegjit të Mjekësisë në Cincinnati, i cili analizon sesi dhimbjet e kokës ose dhimbjet e lokalizuara në qafë mund të ndikojnë në shfaqjen e hipotiroidizmit.
Studimi i kryer në rreth 8500 persona tregoi se 20% e njerëzve që vuajnë nga dhimbjet e shpeshta të kokës dhe qafës kanë më shumë gjasa të zhvillojnë mosfunksionim të tiroides dhe kjo shifër rritet në 40% nëse vuajnë nga dhimbja e kokës.
Terapia Manuale dhe tiroiditi i Hashimotos
Siç e kemi specifikuar më parë, ekziston një lidhje e ngushtë midis Tiroiditit Kronik dhe dhimbjes së qafës dhe nëse në rastin e parë mjafton terapia zëvendësuese hormonale, në rastin e dytë është e nevojshme të kërkohen terapi dhe trajtime të tjera për të eliminuar dhimbjen.
Terapia manuale mund të ofrojë mbështetje të vlefshme në menaxhimin e dhimbjeve të qafës që lidhen me tiroiditin e Hashimotos, një çrregullim autoimun që prek gjëndrën tiroide. Tiroiditi i Hashimotos mund të shkaktojë inflamacion dhe ënjtje në gjëndrën tiroide, duke çuar në parehati dhe dhimbje në zonën e qafës. Teknikat e terapisë manuale mund të ndihmojnë në zbutjen e tensionit të muskujve, reduktimin e inflamacionit dhe përmirësimin e lëvizshmërisë së qafës.
Terapistët mund të përdorin qasje praktike për të synuar muskuj të veçantë, për të çliruar nyjet dhe për të rivendosur një ekuilibër në rajonin e qafës. Duke trajtuar çështjet themelore muskuloskeletore që kontribuojnë në dhimbjen e qafës, terapia manuale mund të sigurojë lehtësim, të përmirësojë funksionin e qafës dhe të përmirësojë mirëqenien e përgjithshme. Është thelbësore të integrohet terapia manuale si pjesë e një plani trajtimi gjithëpërfshirës, duke punuar në bashkëpunim me profesionistët e kujdesit shëndetësor për të siguruar rezultatet më të mira për menaxhimin e dhimbjes së qafës të lidhur me tiroiditin e Hashimotos.
Ndërsa terapia manuale është treguar të jetë efektive në menaxhimin e dhimbjes së qafës në kushte të ndryshme, provat janë të kufizuara në lidhje me efikasitetin e saj në reduktimin e dhimbjes së qafës te individët me tiroidit Hashimoto. Hulumtimi mbi terapinë manuale për dhimbjen e qafës të lidhur me tiroiditin e Hashimotos është relativisht i pakët dhe shumica e studimeve fokusohen në menaxhimin e përgjithshëm të tiroides së Hashimotos dhe jo në efektet e tij specifike në dhimbjen e qafës. Megjithatë, teknikat e terapisë manuale kanë demonstruar përfitime në reduktimin e dhimbjes së qafës në kushte të tjera muskuloskeletore. Është e arsyeshme të supozohet se terapia manuale mund të ofrojë një lehtësim për dhimbjen e qafës që lidhet me tiroiditin e Hashimotos, por nevojiten kërkime të mëtejshme për të krijuar një kuptim të qartë të efektivitetit të saj në këtë kontekst të veçantë.
Si gjithmonë, rekomandohet konsultimi me një profesionist të kualifikuar të kujdesit shëndetësor për të përcaktuar qasjen më të përshtatshme të trajtimit për nevojat individuale.