Ulja e inflamacionit mund të jetë çelësi.
Artriti reumatoid (RA) është një gjendje autoimune që prek deri në 3% të popullsisë. Inflamacioni i kyçeve, shenjë dalluese e sëmundjes, shkakton ënjtje, ngurtësi dhe lëvizje të kufizuar, veçanërisht në nyjet e vogla të duarve dhe kyçeve.
Por inflamacioni në artritin reumatoid nuk kufizohet vetëm në nyje – ai është i pranishëm në të gjithë trupin. Si shembuj, nyjet e lëkurës, inflamacioni i syve dhe mushkërive janë tipare të njohura mirë të artritit reumatoid, të gjitha të lidhura me inflamacion të pakontrolluar. Është interesante se inflamacioni mund të luajë një rol të madh në demencë. Pra, a mund të ndikojnë ilaçet që ulin inflamacionin për artritin reumatoid në shanset e zhvillimit të demencës?
A mundet trajtimi i artritit reumatoid të ulë rrezikun e demencës?
Studimet e fundit sugjerojnë se përgjigjja mund të jetë po. Ndoshta kjo nuk duhet të jetë befasuese. Roli i inflamacionit në sëmundjen e Alzheimerit dhe llojet e tjera të demencës ka qenë një fokus i hulumtimit për dekada, dhe trajtimet për artritin reumatoid reduktojnë inflamacionin.
Duke marrë parasysh se aktualisht nuk ka trajtime efektive parandaluese për sëmundjen e Alzheimerit ose forma të tjera të demencës, vëzhgimi se trajtimet e artriti reumatoid mund të parandalojnë demencën mund të jetë një risi.
Cilat janë provat që mbështesin këtë ide?
Këtu janë disa nga studimet më të fundit dhe më bindëse:
- Një studim i publikuar në vitin 2019 raportoi se njerëzit me RA të trajtuar me medikamente standarde kishin më pak se gjysmën e rrezikut të zhvillimit të demencës gjatë një periudhe pesëvjeçare krahasuar me njerëzit pa RA.
- Një studim i vitit 2021 zbuloi se nivelet e demencës ranë te njerëzit me RA dhe u rritën në popullatën e përgjithshme në dekadat e fundit. Gjatë asaj kohe, trajtimet për RA ishin përmirësuar.
- Një studim i vitit 2022 që shikon njerëzit që marrin lloje të ndryshme të trajtimit të RA jep disa nga gjetjet më bindëse. Ai zbuloi se njerëzit me RA që merrnin trajtimet më të reja dhe më efektive zhvilluan demencë 19% më rrallë gjatë tre viteve të studimit krahasuar me ata që trajtoheshin me ilaçe të vjetra. Kur u krahasuan njerëzit që merrnin një sërë ilaçesh më të reja, nuk kishte ndonjë ndryshim domethënës në shkallën e demencës.
Së bashku, këto studime sugjerojnë se disa trajtime që ndihmojnë artritin reumatoid mund të bëjnë më shumë sesa të mbrojnë nyjet; mund të mbrojnë edhe trurin. Kjo nuk është hera e parë që një ilaç u zbulua se shkakton një efekt anësor pozitiv të papritur. Por mund të jetë një nga më të rëndësishmet.
A nevojiten kërkime shtesë?
Ndërsa provat po shtohen se ilaçet që ulin inflamacionin mund të zvogëlojnë rrezikun e demencës, nevojiten më shumë kërkime:
- Studimet vëzhguese nuk mund të provojnë shkakun. Ata thjesht vëzhgojnë shkallën e demencës në grupe të ndryshme njerëzish, që do të thotë se faktorë të tjerë mund të jenë përgjegjës për rezultatet. Për shembull, studimi i vitit 2022 nuk vlerësoi duhanin dhe historinë familjare, të cilat kontribuojnë në demencë. Nëse grupi që merrte trajtime të vjetra të RA kishte më shumë faktorë rreziku për demencë, ilaçet mund të mos shpjegojnë gjetjet. Provat më të fuqishme vijnë nga provat e kontrolluara të rastësishme, në të cilat njerëz të ngjashëm caktohen rastësisht në grupe të ndryshme trajtimi dhe shëndeti i tyre analizohet me kalimin e kohës.
- Rezultatet mund të ndryshojnë me grupe të ndryshme të pjesëmarrësve në studim. Për shembull, pjesëmarrësit në studimin e 2022 ishin të rritur të moshuar (mosha mesatare 67 vjeç), kryesisht të bardhë (75%) dhe kryesisht femra (80%).
- Hulumtimi i pavarur është i nevojshëm për të konfirmuar rezultatet. Një studim i vetëm nga një grup studiuesish është rrallë bindës, veçanërisht për një çështje aq të rëndësishme sa parandalimi i demencës.
- Nevojitet një ndjekje afatgjatë. Artriti reumatoid është një sëmundje e përjetshme, kështu që studimet që zgjasin tre deri në pesë vjet mund të mos tregojnë të gjithë historinë.
- Nuk jemi të sigurt se si ilaçe të caktuara për RA mund të mbrojnë trurin. Ne gjithashtu nuk e dimë nëse këto trajtime mund të jenë efektive për njerëzit që nuk kanë RA.
Është e arsyeshme të besohet se inflamacioni i reduktuar, në vend të një medikamenti të veçantë, po ofron një përfitim sepse ilaçe të ndryshme me mënyra të ndryshme për të zbutur inflamacionin janë lidhur me rrezikun më të ulët të demencës tek njerëzit me RA. Por do të kemi nevojë për më shumë kërkime për të vërtetuar këtë gjë.
Përfundimi
Trajtimet e zhvilluara gjatë 50 viteve të fundit e kanë transformuar artritin reumatoid nga një sëmundje shpesh paaftësuese në një gjendje kronike që zakonisht mund të kontrollohet mirë. Zgjedhja fillestare e trajtimit varet nga një kombinim faktorësh, duke përfshirë efektivitetin, profilin e efekteve anësore, mënyrën se si jepet një ilaç (shumica e njerëzve preferojnë pilulat sesa injeksionet), kostoja dhe nëse një ilaç mbulohet nga sigurimi shëndetësor.
Së shpejti, një konsideratë tjetër mund t’i shtohet kësaj liste: aftësia e një ilaçi për të ulur rrezikun e demencës. Kjo mund të jetë veçanërisht e rëndësishme për personin me artrit reumatoid që ka një histori të fortë familjare të demencës.
Po njerëzit pa RA? Mendoj se është vetëm çështje kohe përpara se studimet të eksplorojnë nëse ilaçet anti-inflamatore mund të zvogëlojnë rrezikun e demencës edhe te njerëzit pa një gjendje inflamatore si RA. Ndërsa është e pamundur të parashikohet se çfarë do të tregojnë këto studime, një gjë është e sigurt: ndikimi i një studimi pozitiv do të ishte i madh.
