Përmbledhje

Artroza e gjurit është një inflamacion kronik, që vjen si pasojë e degjenerimit të shtresave të kërcit artikular në fjalë dhe fërkimit jonormal midis kockës së femurit, tibias dhe patelës (kupës seë gjurit).

Artroza është zakonisht rezultat i një kombinimi fakotrësh; rrallë, varet vetëm nga një fakotrë. Ndër faktorët që favorizojnë zhvillimin e artrozës së gjurit, mund të përmendim: mosha, obeziteti, një histori e kaluar e lëndimeve të gjurit dhe operacionet e heqjes së meniskut apo operacione të tjera në gju.

Në shumicën e rasteve, artroza ose osteoartroza e gjurit shkakton: dhimbje në gju, ngurtësi të artikulacioneve (kyceve), skuqje të lëkurës në gju, kërcitje gjuri, ënjtje dhe ulje të lëvizshmërisë së kyçeve.

Fatkeqësisht, artroza është një gjendje me efekte të pakthyeshme dhe për të cilën ekzistojnë vetëm trajtime simptomatike.

Rikujtim i shkurtër anatomik i Gjurit

Gjuri është një artikulacion i rëndësishme sinovial I cili është i vendosur midis femurit (sipër), tibias (në pjesën e poshtme) dhe patelës (përpara).

Anatomia e tij është mjaft komplekse dhe përfshin:

Kërci artikular, i cili mbulon sipërfaqen e poshtme të femurit, anën e brendshme të patelës dhe qendrën e sipërfaqes së sipërme të tibias, duke i mbrojtur të gjitha këto kocka nga fërkimi i ndërsjellë;

Membrana sinoviale, e cila mbulon artikulacionin nga brenda dhe prodhon lëng sinovial, një lëng me veprim lubrifikues për të gjitha strukturat e brendshme të gjurit;

Tendina dhe ligamentet, të cilat sigurojnë stabilitetin e kyçeve dhe shtrirjen e duhur midis femurit dhe tibias;

Qeset sinoviale, të cilat janë qese të vogla të membranës sinoviale, të mbushura me një lëng lubrifikues shumë të ngjashëm me lëngun sinovial;

Menisku i brendshëm (ose menisku medial) dhe menisku i jashtëm (ose menisku lateral), të cilët janë jastëkë kërci me funksion amortizues dhe kundër fërkimit, të vendosura në sipërfaqen e sipërme të tibias.

Çfarë është artroza e gjurit?

Artroza e gjurit është një inflamacion kronik i gjurit, i cili vjen si rezultat I degjenerimit të kërcit artikular dhe/ose kërcit të meniskut.

Për fat të keq, osteoartroza është një gjendje e pakthyeshme dhe progresive; prodhon, në fakt, lëndime të kërcit të gjurit që janë të pamundura për t’u rikuperuar dhe me tendencë për t’u përkeqësuar me kalimin e kohës.

Në fushën mjekësore, artroza e gjurit është një gjendja e njohur gjithashtu si gonartroza ose osteoartroza i gjurit.

Artroza ose osteoartroza: çfarë është?

Në mjekësi, termi artrit i referohet çdo gjendjeje me natyrë inflamatore që prek një ose më shumë nyje (zakonisht nyje të tipit sinovial).

Artroza është një formë e artritit; për të qenë të saktë, është një formë e artritit të “konsumimit” të kërceve artikulare.

Nga format e shumta të artritit që ekzistojnë, osteoartroza është më e zakonshmja: vetëm në Shtetet e Bashkuara prek 27 milionë njerëz!

Shkaqet

Osteoartroza e gjurit zakonisht shkaktohet nga një kombinim rrethanash; është shumë e rrallë, në fakt, të varet nga një shkak i vetëm.

Rrethanat e mundshme të cilat mund të çojnë në osteoartroz të gjurit përfshijnë:

Mosha e avancuar. Është një nga fakotrët më të rëndësishëm për zhvilimin e artrozës së gjurit.

Procesi normal i plakjes shkakoton degjenerimin e përgjithësuar të kërceve të trupit të njeriut dhe zvogëlon aftësinë e trupit për të luftuar këtë degjenerim;

Mbipesha dhe obeziteti. Pesha e tepërt trupore paraqet një stres të konsiderueshëm për gjunjët, veçanërisht për kërcet artikulare dhe për meniskët;

Një histori e kaluar e lëndimeve të përsëritura në një ose të dy gjunjët. Lëndimet e gjurit janë probleme tipike të atyre që ushtrojnë sport ose një aktivitet pune në të cilin pritet ngritja e vazhdueshme e peshave.

Ndër sportet më të rrezikuara nga osteoartroza e gjurit, dallohen këto: futbolli, regbi, basketbolli, vrapimi në rrugë të vështira, skijimi, futbolli amerikan, volejbolli dhe tenisi:

Gjinia femërore ka një rrezik më të lart. Statistikat tregojnë se gratë mbi 55 vjeç përfaqësojnë kategorinë e individëve më të prirur ndaj zhvillimit të osteoartrozës së gjurit;

Predispozicion gjenetik ndaj osteoartrozës. Disa sëmundje gjenetike përfshijnë një prirje të veçantë ndaj artrozës që prek nyjet më të rëndësishme të trupit të njeriut, duke përfshirë gjurin;

Lidhja me forma të tjera të artritit (p.sh.: artriti reumatoid) ose me ndonjë sëmundje metabolike (p.sh. sëmundja e Paget).

Kirurgji për heqjen e meniskut medial ose lateral. Heqja kirurgjikale e një pjese ose e një menisku të tërë nënkupton heqjen e një pjese ose të gjithë kërcit që mbron tibian.

Patofiziologjia: si lind artroza e gjurit?

Në osteoartrozën e gjurit, inflamacioni rezulton nga degjenerimi dhe hollimi i mëvonshëm i kërcit të gjurit. Në fakt, me degjenerimin dhe hollimin e kërceve të sipërpërmendur, sipërfaqja e poshtme e femurit dhe sipërfaqja e sipërme e tibias përplasen dhe falë fërkimit të vazhdueshëm nga lëvizjet e gjymtyrës së poshtme, ato i shkaktojnë njëra-tjetrës dëmtimin nga e cila lind gjendja inflamatore në fjalë.

Pra, në thelb, te gonartroza, inflamacioni është rezultat i fërkimit të përsëritur dhe të dëmshëm të femurit mbi tibian, pasi shtresa mbrojtëse e kërcit është holluar në sipërfaqen e poshtme të së parës dhe në sipërfaqen e sipërme të së dytës.

Simptomat dhe komplikimet

Simptomat dhe shenjat tipike të osteoartrozës së gjurit janë:

Dhimbje gjuri. Është simptoma mbizotëruese e artrozës së gjurit; ai përbëhet nga një ndjesi e cila rritet me lëvizjen e tepërt dhe aktivitetin fizik, dhe që ulet me pushimin.

Si rregull, dhimbja shumë intensive është tregues i inflamacionit shumë të rëndë dhe degjenerimit të konsiderueshëm të kërcit të kyçit;

Ngurtësi e kyçeve dhe lëvizshmëri e reduktuar e tyre. Ngurtësimi është i pranishme kryesisht në mëngjes, menjëherë pas zgjimit dhe pas periudhave të gjata të palëvizshmërisë (p.sh. pas një udhëtimi me makinë që zgjat disa orë).

Ngurtësimi i gjurit dhe reduktimi i lëvizshmërisë së tij i vështirëson aktivitetet si ngjitja e shkallëve, ngritja nga karrigia, dalja dhe zbritja nga makina etj.

Skuqje dhe ngrohtësi në gju.

Ënjtje në gju

Kërcitje, me çdo lëvizje të gjymtyrëve të poshtme;

Formimi i osteofiteve brenda gjurit. Osteofitet janë rritje të vogla kockore që zhvillohen në sipërfaqet artikulare që i nënshtrohen proceseve kronike inflamatore dhe degjeneruese.

Instabilitet i gjurit (Gju i paqëndrueshëm)

Atrofia e muskujve të kofshës (d.m.th. ulje e tonit të muskujve në kofshë). Kjo ndodh sepse, për shkak të dhimbjes, ngurtësimit dhe uljes së lëvizshmërisë së kyçeve, personi priret gjithnjë e më shumë drejt një jete sedentare.

A e di se  …

Sipas disa ekspertëve të osteoartritit të gjurit, moti i lagësht dhe presioni i ulët do të shkaktonin përkeqësim të dhimbjes së gjurit dhe ngurtësimit të kyçeve.

Ky fenomen mund t’i atribuohet një ndjeshmërie të theksuar nga ana e fibrave nervore që arrijnë kapsulën e përbashkët ndaj ndryshimeve në presionin atmosferik dhe lagështinë.

Osteoartriti i gjurit: mono- apo biartikular?

Osteoartriti i gjurit mund të prekë një ( osteoartriti i njëanshëm i gjurit) ose të dy gjunjët. Megjithatë, duhet theksuar se, në më shumë se gjysmën e rasteve klinike, është biartikular.

Komplikimet

Në fazat më të avancuara, osteoartroza e gjurit mund të shkaktojë deformim të gjymtyrëve të poshtme (gjuri varus).

Për më tepër, kur simptomat shoqëruese janë shumë të rënda, bëhet një pengesë edhe për aktivitetet më banale të përditshme, gjë që shpesh shkakton një gjendje depresioni dhe shqetësimi tek pacienti.

Kur duhet të shihni një mjek?

Një individ me osteoartrit të gjurit të dyshuar duhet të kontaktojë mjekun e tij ose një ekspert ortopedik në sëmundjet e gjurit, kur dhimbja dhe ngurtësimi i kyçeve janë të tilla që parandalojnë kryerjen e aktiviteteve më të thjeshta të përditshme (p.sh. ngjitja e shkallëve, hipja në makinë etj.).

Diagnoza

Si rregull, procesi diagnostik për identifikimin e osteoartritit të gjurit fillon me një ekzaminim fizik dhe anamnezë; më pas, vazhdohet me një vlerësim të historisë familjare, për të kuptuar nëse ka një përsëritje të gonartrozës në familjen e pacientit; më në fund, përfundon me rrezet X dhe rezonancën magnetike (MRI) të gjunjëve.

Rrezet X: për çfarë janë?

Në diagnozën e osteoartritit të gjurit, rrezet X shërbejnë për të sqaruar nëse gjendja inflamatore e sipërpërmendur shoqërohet me osteofitozë. Në fushën mjekësore, termi osteofitoz tregon procesin e formimit të osteofiteve të lartpërmendura në nivel të artikulacionit.

Rezonanca magnetike: për çfarë shërben?

Ndër hetimet e ndryshme të nevojshme për diagnostikimin e gonartrozës, rezonanca magnetike e gjurit është, sipas të gjitha gjasave, më e rëndësishmja dhe më e besueshmja. Në fakt, jo vetëm konstaton atë që doli në testet e mëparshme diagnostikuese, por na lejon gjithashtu të sqarojmë shkallën e degjenerimit dhe hollimit të kërceve të femurit dhe tibias.

Informacioni që rrjedh nga imazhi i rezonancës magnetike të gjunjëve lejon mjekun që të përcaktojë trajtimin më të përshtatshëm.

Terapia

Fatkeqësisht, ata që vuajnë nga osteoartroza e gjurit mund të mbështeten vetëm në trajtime simptomatike (d.m.th. trajtime që synojnë ekskluzivisht menaxhimin e simptomave), pasi, pavarësisht përpjekjeve të tyre të shumta, mjekët dhe patologët nuk kanë identifikuar një kurë specifike (ku termi “specifik ” do të thotë “i aftë për të shëruar”).

Objektivat e terapisë simptomatike për osteoartritin e gjurit:

Shkurtimisht, qëllimet kryesore të trajtimeve simptomatike për osteoartritin e gjurit janë:

Zvogëlimi i dhimbjes gjat lëvizjes (d.m.th. gjatë lëvizjeve të përkuljes ose zgjatjes së këmbës);

Për të rivendosur një pjesë të lëvizshmërisë së artikulacionit që në përgjithësi karakterizon gjunjët e shëndetshëm.

Cila figurë mjekësore ndjek pacientët me Osteoartroz të Gjurit?

Osteoartrza i gjurit është një temë për mjekët ortopedë, pra mjekë të specializuar në diagnostikimin, trajtimin dhe parandalimin e sëmundjeve që mund të prekin sistemin muskuloskeletor.

Terapia simptomatike për osteoartritin në gju: nga çfarë përbëhet?

Terapia simptomatike për osteoartritin e gjurit mund të jetë konservative ( jokirurgjikale) ose kirurgjikale.

Në përgjithësi, mjekët u japin përparësi trajtimeve simptomatike të natyrës konservative, duke rezervuar të drejtën për t’iu drejtuar kirurgjisë vetëm nëse praktika konservative nuk ka dhënë ndonjë rezultat (ose rezultatet e ofruara janë të pakënaqshme dhe pacienti vazhdon të përjetojë dhimbje të forta, ngurtësi të kyçeve, ënjtje , etj.) .

TERAPIA SIMPTOMATIKE KONSERVATIVE

Trajtimet konservative simptomatike për osteoartritin e gjurit përfshijnë:

Një plan diete që synon uljen e peshës trupore. Kjo padyshim vlen kur një gjendje mbipeshë/obeziteti ka kontribuar në shfaqjen e gonartrozës;

Ushtrime fizioterapie që synojnë forcimin e muskujve të gjymtyrëve të poshtme (në veçanti të kofshës) dhe rritjen e lëvizshmërisë së përbashkët të gjurit.

Një muskulaturë më e fortë e kofshës lehtëson ngarkesën e peshës trupore në gju, me përfitime të mëdha për gjurin.

Administrimi i qetësuesve të dhimbjes dhe i barnave anti-inflamatore jo-steroide (d.m.th. NSAIDs). Ndër ilaçet kundër dhimbjeve dhe NSAID-të më të përdorura në rastin e osteoartritit të gjurit, raportohen paracetamoli, ibuprofeni dhe naprokseni i natriumit.

Përdorimi i këtyre barnave është i dobishëm në një numër të mirë pacientësh.

Injeksione në gju të kortikosteroideve dhe / ose acidit hialuronik.

Kortikosteroidet janë anti-inflamatorë të cilët kur përdoren për periudha afatgjata mund të sjellin efekte të rënda kolaterale (hipertension, obezitet, glaukoma, etj.); për këtë arsye, mjekët i përshkruajnë ato vetëm në rast nevoje dhe vetëm kur NSAID janë joefektive.

Acidet hialuronik, nga ana tjetër, është një substancë lubrifikuese, fiziologjike dhe e pranishme brenda nyjeve sinoviale si gjuri;

Ushtrimet fizike konstante por të moderuara për gjymtyrët dhe poshtme. Qëllimet e ushtrimeve fizike kanë, të bëjnë me ato të fizioterapisë.

Stërvitja dhe ushtrimet fizike duhet të jenë të moderuara dhe në asnjë mënyrë nuk duhet të përkeqësojne gjendjen e gjurit.

Përdorimi i një mbajtëse të veçantë (tutor) për gjurin e sëmurë. Ka lloje të ndryshme tutorësh për gjurin e prekur nga artroza;

KIRURGJIA

Ekzistojnë të paktën tre qasje të ndryshme kirurgjikale për të trajtuar osteoartrozën e gjurit; qasje të tilla janë:

“Pastrimi” i kërcit të gjurit i kryer në artroskopi. Është opsioni më pak invaziv, por edhe më pak efektiv. Ortopedët e rezervojnë atë për pacientët më të rinj me osteoartroz të hershëm të gjurit.

Osteotomia e femurit ose tibias. Osteotomia është një procedurë kirurgjikale që përfshin rimodelimin e një kocke të kyçit të dëmtuar, në mënyrë që të rishpërndahet më mirë pesha e trupit brenda artikulacionit.

Në Osteotomia e gjurit rezervohet për pacientët me dëmtim të kërcit në vetëm një nga dy pjesët kockore që formojnë nyjen.

Instalimi i një proteze në vend të gjurit të vërtetë. Instalimi i një proteze gjuri është një operacion shumë invaziv dhe delikat; megjithatë, nëse ka sukses, përfitimet për pacientin janë më se të dukshme.

Megjithëse protezat më moderne të gjurit tani zgjasin deri në 20 vjet, ende sot ortopedët ua rekomandojnë ato vetëm pacientëve 55 vjeç e lart.

Prognoza

Osteoartroza e gjurit është një sëmundje kronike, e destinuar të përkeqësohet me kalimin e kohës dhe e pamundur të shërohet. Prandaj, prognoza nuk mund të jetë shumë pozitive.

Megjithatë, duhet theksuar se mjekësia e sotme ofron trajtime simptomatike shumë efektive për njerëzit me osteoartroz të gjurit.

Fizioterapia dhe aktiviteti fizik ngelen një nga trajtimet simptomatike më të rekomanduara ne ditët e sotme për personat me gonartroz.