Përmbledhje

Dhimbja e gjurit është një simptomë e zakonshme, e cila mund të prekë njerëzit e të gjitha moshave dhe që, kur është veçanërisht intensive, ndikon jo pak në jetë e përditshme.

E njohur në fushën mjekësore me termin gonalgji, dhimbja e gjurit njeh shkaqe të shumta, duke përfshirë: këputjen e disa ligamenteve, dëmtimit  të meniskut ose patelës, bursitit, frakturave të kockave, cisteve, dislokimit të patellës, sindromës së traktit ileo-tibialis, tendinitit patelar. , osteoartriti i gjurit, artriti reumatoid, artriti septik etj.

Dhimbja e gjurit ndodh shumë shpesh e shoqëruar me simptoma të tjera lokale, të tilla si ngurtësim, ënjtje, paqëndrueshmëri, skuqje të lëkurës dhe ulje të lëvizshmërisë së kyçeve.

Trajtimi për dhimbjen e gjurit ndryshon sipas shkaqeve; kjo do të thotë se, gjatë fazës së diagnostikimit, mjeku duhet të përpiqet të kuptojë se çfarë e ka nxitur zhvillimin e gonalgjisë.

Cfarë është ?

Dhimbje në gju ose Gonalgjia: Çfarë është?

Dhimbja e gjurit është një simptomë shumë e zakonshme që mund të prekë njerëzit e të gjitha moshave dhe gjinive.

Në varësi të gjendjes që e shkakton atë, dhimbja e gjurit mund ose nuk mund të jetë një çrregullim dobësues për ata që preken nga kjo gjendje.

 Gjuri: një kujtesë e shkurtër e Anatomisë

Gjuri është nyja e rëndësishme sinoviale e trupit të njeriut, e vendosur midis femurit (sipër), tibias (në pjesën e poshtme) dhe patelës (përpara).

Anatomia e tij është mjaft komplekse dhe përfshin:

Kërci artikular, i cili mbulon sipërfaqen e poshtme të femurit, anën e brendshme të patellës dhe qendrën e sipërfaqes së sipërme të tibias, duke i mbrojtur të gjitha këto kocka nga fërkimi i ndërsjellë;

Membrana sinoviale, e cila mbulon artikulacionin nga brenda dhe prodhon lëng sinovial, një lëng me veprim lubrifikues për të gjitha strukturat e brendshme të gjurit;

Ligamentet kolaterale, ligamentet e kryqëzuara dhe tendina patelare, të cilat, të gjitha së bashku, garantojnë stabilitetin e kyçit dhe shtrirjen e saktë midis femurit dhe tibias;

Qeset sinoviale, të cilat janë qese të vogla të membranës sinoviale, të mbushura me një lëng lubrifikues shumë të ngjashëm me lëngun sinovial;

Menisku i brendshëm (ose menisku medial) dhe menisku i jashtëm (ose menisku lateral), të cilët janë jastëk kërci me një funksion mbrojtës, amortizues dhe kundër fërkimit, të vendosura në anët e sipërfaqes së sipërme të tibias.

Falë pozicionit strategjik dhe anatomisë së tij të veçantë, gjuri luan një rol të rëndësishëm në mbështetjen e peshës së trupit dhe në lejimin e lëvizjeve të shtrirjes dhe përkuljes së këmbës, gjatë ecjes, vrapimit, kërcimit etj.

 Shkaqet

Lista e shkaqeve të mundshme të dhimbjes së gjurit është e gjerë dhe përfshin si gjendje me rëndësi të lehtë klinike, si dhe gjendje me kushte klinike të rëndësishme.

Faktorët shkaktarë të dhimbjes së gjurit përfshijnë: lëndimet, sindromat e mbingarkesës funksionale, format e ndryshme të artritit, traumat dhe, ekskluzivisht tek të rinjtë, çekuilibrat e rritjes.

Lëndimet që shkaktojnë dhimbje në gju

Lëndimet e dhimbjes së gjurit përfshijnë:

Dëmtim i pjesshëm ose total i disa ligamenteve në gju. Me ecuri nga femuri tek tibia ose nga femuri tek fibula, ligamentet e gjurit janë gjithsej 4 dhe quhen: ligament i kryqëzuar anterior, ligament i kryqëzuar posterior, ligamenti kolateral medial dhe ligamenti kolateral lateral.

Dhimbja e gjurit për shkak të këputjes së disa ligamenteve të gjurit është veçanërisht e zakonshme tek ata që luajnë sporte të tilla si futboll, basketboll ose regbi, ku priten ndryshime të shpejta të drejtimit gjatë vrapimit.

Frakturat e kockave. Në veçanti, thyerja e skajit distal të femurit, thyerja e skajit proksimal të tibias dhe thyerja e patellës janë përgjegjëse për dhimbjen e gjurit.

Lëndimi i meniskut medial ose lateral. Lëndimi i njërit prej dy menisqeve mund të jetë pasojë e traumave të rënda akute të gjurit dhe e mikrotraumave të përsëritura me kalimin e kohës.

Dhimbja e gjurit pas dëmtimit te njërit prej menisqeve prek kryesisht ata që ushtrojnë sporte dhe punë që e nënshtrojnë artikulacionin e gjurit ndaj stresit të konsiderueshëm dhe/ose të vazhdueshëm.

Bursitet në gju. I karakterizuar nga inflamacioni i bursës sinoviale të gjurit, bursiti i gjurit mund të jetë pasojë e një traume akute të madhe në gju ose e mikrotraumës së përsëritur me kalimin e kohës.

Ndër bursitet e ndryshme të gjurit, dallohen bursiti pens anserinus, bursiti para-patelar dhe bursiti infrapatelar.

Lacerimi (dëmtimi) i tendinit patelar. Është dëmtimi i tendinit që bashkon pjesën e poshtme të patellës me tuberozitetin tibial të tibias.

Dhimbja e gjurit që vjen nga këputja e tendinit patellar është më e shpeshtë tek ata që ushtrojnë sporte që stresojnë gjunjët (p.sh. futboll, regbi, etj.).

Dislokimi i patelës. Në mjekësi, “dislokimi i patellës” (ose dislokimi i kupës së gjurit) është termi që përshkruan rrëshqitjen jonormale të patellës në anën e brendshme ose të jashtme të gjurit.

Për të shkaktuar dislokimin e patelës mund të jetë një traumë e fortë e dëmtimit të vetë patellës ose një përdredhje e tepërt dhe e papritur e gjurit.

Sindromat të mbingarkesës funksionale që shkaktojnë dhimbje në gju

Sindromat të mbingarkesës funksionale janë gjendje që rezultojnë nga përsëritja e vazhdueshme e një lëvizjeje që streson në mënyrë jo të duhur një muskul, tendin, ligament ose nyje, duke shkaktuar acarim ose inflamacion.

Ndër sindromat e mbingarkesës përgjegjëse për dhimbjen e gjurit, ato që meritojnë të përmenden:

Sindroma e traktit ilio-tibial. Është gjendja e cila lind nga inflamacioni i brezit të indit fibroz të vendosur përgjatë pjesës së jashtme të kofshës dhe që shkon nga pjesa anësore e legenit (kreshta iliake) në pjesën pak poshtë gjurit (kondili anësor i tibias).

Dhimbja e gjurit për shkak të sindromës së brezit ilio-tibial prek më shpesh ata që ushtrojnë sporte si vrapimi në distanca të gjata (nuk është rastësi që sindroma në fjalë quhet edhe gjuri i vrapuesit) dhe çiklizmi.

Tendiniti patelar. I njohur gjithashtu si gjuri i kërcyesit, është inflamacion i tendinit patellar.

Dhimbja e gjurit e lidhur me tendinitin patellar prek kryesisht ata që ushtrojnë sporte në të cilat priten shpesh kërcime.

Tendiniti i pjesës kuadriceps femoris. Është inflamacioni i tendinit që lidh muskulin quadriceps femoris me patellën.

Dhimbja e gjurit për shkak të tendinitit të kuadricepsit më shpesh prek njerëzit që merren me sport, ku përkulja në këmbë është e shpeshtë.

Format e artritit që shkaktojnë dhimbje në gju

Në mjekësi, termi “artrit” i referohet inflamacionit të një ose më shumë nyjeve në trupin e njeriut.

Format tipike të artritit të lidhura me dhimbjen e gjurit janë:

Osteoartriti i gjurit (ose gonartroza) Është forma më e zakonshme e artritit. E lidhur me plakjen, karakterizohet nga degjenerimi progresiv i kërceve artikulare.

Artrit rheumatoid. Është forma e dytë më e zakonshme e artritit, pas osteoartritit të lartpërmendur. Është një sëmundje kronike autoimune, me shkaqe të panjohura, e cila sulmon artikulacione të cilat kanë kapsulë artikulare  dhe membranë sinoviale, si nyjet e gjurit, ijeve, duarve etj.

Pseudogota. Është gjendja inflamatore që rezulton nga akumulimi i kristaleve të kalciumit në artikulacione të pajisur me një kapsulë artikulare, siç është gjuri. Quhet pseudogota, sepse shkakton simptoma shumë të ngjashme me podagran (artriti urik).

Artriti septik. Është inflamacion i artikulacioneve i shkaktuar nga një infeksion përgjithësisht bakterial. Artriti septik mund të shkaktojë dëme shumë të thella në nyjet e prekura.

Shkaqet e dhimbjes së gjurit tek të rinjtë

Tek një individ i ri, dhimbja e gjurit në shumicën e rasteve vjen si pasojë e dy sindromave, të quajtura sindroma Osgood-Schlatter dhe sindroma Sinding-Larsen-Johansson, të cilat të dyja vijnë nga një çekuilibër midis rritjes (më të shpejtë) të kockave dhe rritjes muskulo-ligamentoze (më ngadalë).

Dhimbja e gjurit tek të rinjtë, megjithatë, mund të varet edhe nga format e artritit juvenil; këto forma të artritit juvenil janë të rralla dhe, përveç gjurit, mund të sulmojnë edhe kyçe të tjera të rëndësishme të trupit të njeriut (p.sh.: kyçin e këmbës, kyçin e dorës, etj.).

Shkaqe të tjera të dhimbjes së gjurit

Gjendje të tjera të lidhura me dhimbjen e gjurit janë: kisti i Baker-it, tendiniti popliteal, çarje e tendinit të muskujve shputës (dëmtimi i njohur edhe si “këmba e tenisit”), çarje e një prej futjeve të tendinit të muskujve të pasëm të kofshës dhe sindroma patellofemorale (ose sindroma femoro-rotulea).

Faktoret e rrezikut

Shkaqet e dhimbjes së gjurit janë gjendje të lidhura me faktorë të ndryshëm rreziku; ndër këto të fundit, më të zakonshmet dhe të përsëritura janë:

Praktikimi i sporteve ose punëve që shkaktojnë stres në gjunjë. Ndër sportet në rrezik, bëjnë pjesë të gjitha ato në të cilat ka ndryshime të papritura drejtimi, kërcime, gjeste të përsëritura si përkulja e vazhdueshme e gjurit; Punët me rrezik të lartë përfshijnë të gjitha ato që ju detyrojnë të përkuleni mbi gjunjë, të pushoni gjunjët në sipërfaqe të forta ose të drejtoni një automjet për shumë orë në ditë.

Obeziteti. Pesha e tepërt e trupit streson nyjet e gjymtyrëve të poshtme, në veçanti gjurin dhe kyçin e këmbës.

Një histori e kaluar e lëndimeve të gjurit. Krahasuar me njerëzit që nuk kanë vuajtur kurrë nga dhimbja e gjurit, ata që kanë pësuar një dëmtim të gjurit në të kaluarën kanë më shumë gjasa të kenë një dëmtim të ri të ngjashëm ose një gjendje të tillë si osteoartriti.

Mungesa e elasticitetit dhe tonit nga ana e muskujve të kofshës. Një quadriceps femoris i fortë siguron kontroll më të madh të lëvizjeve të gjurit, duke mbrojtur kështu nga dëmtimet në këtë kyç.

Simptomat dhe komplikacionet

Karakteristikat e dhimbjes së gjurit

Karakteristikat e dhimbjes së gjurit ndryshojnë sipas shkaqeve.

Për shembull, dhimbja e gjurit për shkak të këputjes së një ligamenti (lëndim akut) është veçanërisht intensive në fillim, por me kalimin e kohës zvogëlohet dhe ndonjëherë zhduket (edhe nëse dëmtimi i gjurit vazhdon); Dhimbja e gjurit pas gonartrozës, nga ana tjetër, është një ndjesi kronike, e cila alternon fazat e qetësimit dhe fillimit përsëri të dhimbjes.

Shkaqet e dhimbjes së gjurit ndikojnë gjithashtu në vetë vendin e dhimbjes së gjurit.

Për shembull, dëmtimi e meniskut medial shkakton dhimbje në pjesën e brendshme të gjurit; dëmtimi i meniskut lateral shkakton dhimbje në pjesën e jashtme të gjurit; Kisti i Baker është përgjegjës për dhimbjen prapa gjurit; etj.

Simptomat që lidhen me dhimbjen e gjurit

Gjithashtu në varësi të shkakut nxitës, dhimbja e gjurit mund ose nuk mund të shoqërohet me simptoma të tjera.

Simptomat që shoqërojnë më shpesh dhimbjen e gjurit përfshijnë:

• Ngurtësia e kyçeve;
• Lëvizshmëri e reduktuar e gjurit;
• Ënjtje e gjurit (gjuri i fryrë)
• Paqëndrueshmëria e gjurit (gju i paqëndrueshëm);
• Emetim nga gjuri, me çdo lëvizje, të kërcitjeve;
• Skuqje dhe ngrohtësi në gju;
• Formimi i osteofiteve brenda artikulacionit;
• Atrofia e muskujve të kofshës.
• Komplikimet

Nëse shkaku është një gjendje klinike e rëndësishme si osteoartriti i gjurit ose nëse trajtimi i shkakut nxitës është i papërshtatshëm, dhimbja e gjurit mund të bëhet kronike, e cila prek pacientin edhe gjatë kryerjes së aktiviteteve më të parëndësishme ditore ( p.sh.: ngjitja e shkallëve ose hyrja/dalja nga makina).

Kur të kontaktoni mjekun?

Dhimbja e gjurit është një simptomë që duhet të shqetësojë dhe të shtyjë personin në fjalë të vizitojë një mjek kur:

Ka disa ditë që vazhdon;

Pavarësisht nga pushimit dhe aplikimi të akullit, dhimbja vazhdon dhe nuk tregon shenja përmirësimi;

Është rezultat i ndrydhjes së gjurit;

Ajo shoqërohet me disa simptoma të tjera (p.sh. ngurtësim i kyçeve, ënjtje, ulje e lëvizshmërisë së kyçeve, etj.).

Me kë të kontaktoni në rast dhimbjeje në gju?

Dhimbja e gjurit dhe shkaqet e saj janë çështje e mjekut ortoped, pra mjekut të specializuar në diagnostikimin, trajtimin dhe parandalimin e sëmundjeve që mund të prekin sistemin muskuloskeletor.

Diagnoza

Kur bëhet fjalë për diagnozën e dhimbjes së gjurit, objekt diskutimi është identifikimi I sakt i shkakut nxitës, pra origjina e ndjesisë së dhimbshme.

Me përjashtim të rasteve klinikisht më pak të rënda (për të cilat nuk është gjithmonë e nevojshme të vizitoni një mjek ortoped), kërkimi për të përcaktuar arsyet e dhimbjes shqetësuese të gjurit fillon me një hetim të simptomave shoqëruese dhe një ekzaminim të plotë fizik. , gjatë të cilit diagnostikuesi kryen manovra specifike manuale (p.sh.: testi i sirtarit anterior, testi Apley, etj.); Prandaj, hetimet vazhdojnë me një histori të plotë mjekësore dhe përfundojnë, në shumicën e rasteve, me teste diagnostikuese imazherike, si rezonanca magnetike dhe/ose rrezet X.

Terapia

Dhimbja e gjurit: Si ta trajtoni atë?

Trajtimi i dhimbjes së gjurit ndryshon sipas shkakut (kjo shpjegon pse, në fazën e diagnostikimit, është e rëndësishme të sqarohet faktori nxitës i dhimbjes).

Ndër terapitë e mundshme të dobishme për menaxhimin e gonalgjisë (dhimbjes së gjurit), ka: ilaçe natyrale, medikamente, fizioterapi, injeksione dhe kirurgji.

Në përgjithësi, në lidhje me dhimbjen e gjurit dhe shkaqet e saj, qasja terapeutike e linjës së parë është konservative; në fakt, mjekët ortopedë e konsiderojnë të përshtatshme rezervimin e operacionit vetëm për rastet që nuk i përgjigjen qasjes konservative të sipërpërmendur.

Një qasje Natyrale për dhimbjen e gjurit

Mjetet natyrore për dhimbjen e gjurit në thelb përbëhen nga i ashtuquajturi protokoll RICE, përkatësisht:

• Pushimi funksional i kombinuar, në disa raste, me imobilizim;
• Aplikimi i akullit në zonën e dhimbshme 4-5 herë në ditë, për 15-20 minuta për cdo aplikim;
• Komprimimi i zonës së prekur;
• Ngritja e gjymtyrës së vuajtur.
• Barna

Ndër medikamentet e dobishme për menaxhimin e dhimbjes së gjurit, ka barna anti-inflamatore jo-steroide (NSAIDs) dhe paracetamoli; këto janë barna që me veprimin e tyre anti-inflamator, lehtësojnë dhimbjen.

Është një ide e mirë të kombinoni përdorimin e një NSAID ose paracetamolit me ilaçet natyrale të përshkruara më sipër.

Fizioterapia

Fizioterapia për dhimbjen e gjurit zakonisht përfshin ushtrime proprioceptive për kyçin e prekur dhe ushtrime për të forcuar dhe shtrirë muskujt e gjymtyrës së poshtme të prekur; këto ushtrime indikohen veçanërisht kur është e nevojshme të përmirësohet qëndrueshmëria e gjurit dhe të lehtësohet ky i fundit nga një pjesë e ngarkesës së trupit (p.sh. një muskul më i tonifikuar i kofshës mbështet një pjesë të peshës trupore e cila, në rastin e muskujve më të dobët, e gjithë pesha do të rëndonte në gju).

Ndonjëherë, megjithatë, fizioterapia përfshin gjithashtu trajtime të tilla si terapi tekar, ultratinguj dhe lazer.

Injeksione

Injeksionet për dhimbjen e gjurit konsistojnë në futjen direkt në nyjen e vuajtur të substancave të dizajnuara për të përmirësuar simptomat e dhimbshme.

Ndër substancat e përdorura në injeksione janë kortikosteroidet – që janë ilaçe anti-inflamatore – dhe acidi hialuronik – i cili vepron si një lloj lubrifikuesi.

Kirurgjia

Kirurgjia e gjurit është e rezervuar për pacientët që nuk i janë përgjigjur terapisë konservative ose që mund të përfitojnë prej saj (ky është rasti, për shembull, i atyre që kanë pasur një këputje të ligamentit të kryqëzuar anterior: ky ligament nuk është në gjendje të riparohet vetë, kështu që kërkon kirurgji riparimi).

 Trajtimi kirurgjik për dhimbjen e gjurit përfshin:

Operacione artroskopike për riparimin e ligamenteve dhe/ose meniskut;

Procedurat që synojnë vendosjen e protezave të gjurit;

Transplantet e qelizave staminale mezenkimale për rigjenerimin e kërcit artikular.

Prognoza

Dhimbja e gjurit ka një prognozë që varet nga kurueshmëria e shkaktarit të dhimbjes; në fakt, nëse shkaku është i trajtueshëm me sukses (p.sh. tendiniti patellar, por edhe këputja e ligamentit kruciat anterior), dhimbja e gjurit priret të zgjidhet vetë në kohë që ndryshojnë sipas ashpërsisë së gjendjes mjekësore që prek artikulacionin; nëse, nga ana tjetër, shkaku nuk është i shërueshëm në një mënyrë specifike (p.sh.: artroza e gjurit), dhimbja në gju nuk mund të zgjidhet dhe bëhet një simptomë kronike e cila duhet mbajtur në kontrollë apo duhet mirëmbajtur.

Rëndësia e trajtimit të hershëm

Menaxhimi terapeutik i dhimbjes së gjurit në përgjithësi ka më shumë gjasa të jetë i suksesshëm kur trajtimi është në kohë sesa kur ka një vonesë në trajtim.